Onto Dergisi, 2013 yılından bu yana internet üzerinden yayıncılık yapan açık-erişimli bir dergi. Hâlihazırda yılda (en az) iki kez olmak üzere periyodik yayın hedefimiz bulunuyor. Hemen aşağıda Onto Dergisi’ni sizlere tanıtabilmek için derginin psikoloji disipliniyle olan bağı, yarı-akademik kıvamı, sanatsal işleri ve görsel/kurmaca üretimleri, gelişim süreci ve mutfak ekibinden sırasıyla bahsetmek isteriz.

…psikoloji içinde, kıyısında ve ötesinde bir dergi

İnsan deneyim ve davranışını inceleyen bilimsel bir disiplin olarak psikoloji (elbette diğer bilim dalları gibi) belki mutabakata varması güç denebilecek bir sayıda çeşitli alt-dallara sahip. Başat biçimde bilinen alanının klinik psikoloji ve psikoterapi olduğu kabul edilebilirse de, ‘psikoloji disiplini’ sosyal psikoloji, fizyolojik psikoloji, gelişim psikolojisi, bilişsel psikoloji, çevre psikolojisi, spor psikolojisi, politik psikoloji, adli psikoloji, travma psikolojisi, söylemsel psikoloji, trafik psikolojisi, evrimsel psikoloji, feminist psikoloji, endüstri ve örgüt psikolojisi, barış psikolojisi ve diğerleri ile hayli parçalı, farklı alt-alanları bulunan bir disiplin. Öyle ki ana akım ve eleştirel güzergâhları, farklı epistemolojik temelleri ve metodolojik angajmanları ile yekpare ve harmanlanmış bir ‘psikolojiden’ ve alt-dalından bahsetmek mümkün değil. Onto’da bütün bu alt-dalları kuşatmak ve kapsamak iddiasında değiliz. Ancak sayılarımızda ve yayıncılık perspektifimizde bu alt-dallar arasında bir nevi diyalog kurmak arzumuz her daim var. Bu arzuyu asıl belirleyenin, akademik uzmanlaşmanın getirdiği belirli bir yere hapsolma riskine karşı bir reddiye olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Dahası, biliyoruz ki, bilim tarihi ölçeğinde psikoloji disiplini, genel ölçekte ise insan davranış ve deneyimi  ancak (sosyoloji, tarih, felsefe, linguistik, antropoloji gibi) ‘komşu’ disiplinlerle temas içinde anlam kazanıyor. Biz de Onto’da disiplinlerarası temas kurabilmeyi ilke ediniyoruz. Onto bir psikoloji dergisidir ve psikoloji içinde, kıyısında ve ötesinde salınmalar hâlindedir.

…yarı-akademik kıvamla lezzetlendirilmiş bir dergi

Onto sayılarını okumuş veya sayılarda biraz olsun gezindiyseniz gözünüze çarpmış olmalı: Sayılarda alanda çalışan psikologlar, psikoloji lisans öğrencileri, farklı titrlerde akademisyenler, lisansüstü psikoloji öğrencileri ve diğer alanlardan yazarların içerik katkıları bulunuyor. Onto hakem süreçlerinin yürütüldüğü, akademik danışma kurulu olan, akademik indekslerde taranan (yahut taranma hedef veya girişimleri olan) pür-akademik bir dergi değil. Bununla birlikte bilim sahasından kopuk, sözgelimi bir edebiyat dergisi veya fanzini de değil. Onto’da akademiyle bağını koparmadan psikoloji disiplini dâhilinde araştırmaya dayalı yazılar, derlemeler, inceleme ve eleştiri-fikir yazıları, deneyim paylaşımları, çeviriler, kitap-film analizleri ve röportaj türünde yazılar yer alıyor. Yarı-akademik bir kıvamla söz üretilen ve üretimleri paylaşma olanağı bulduğumuz bir mecra olarak Onto’nun bu çizgisini korumayı önemsiyoruz.

…sanatsal ve görsel-kurmaca üretimler

Çoğu okurumuzun Onto’yu kapak görselleri ve sanatsal içerikleri ile övdüğünü biliyoruz(!) Süreli yayıncılığın ve yarı-akademik kıvamda psikoloji dergiciliği yapmak arzumuzun ‘doğası’ gereği sözcük ve nokta-virgül işçiliğine dayalı bir süreç kendiliğinden beliriyor. Ve fakat, özellikle internet yayıncılığı ve sosyal medya kanalları içindeki timeline’lardaki ‘hız’ bizleri görsel içeriklere doğal bir süreçle sevk ediyor. Bu durum, çözmesi güç bir açmaz (belki de bir fırsat!). Ancak sırf bu açmaza çare olarak değil, psikoloji alanının sanat sahasıyla güçlü bağına referansla zaman zaman ‘lezzet katmak’, zaman zamansa ‘sahici üretim hedefleriyle’ özellikle görsel bölümlerdeki içerik üretimine özel önem gösteriyoruz. Onto’daki V for Venus, Küçürek Foto-Öykü, Pantoporos Aporos, Flankes bölüm içeriklerimiz ve sabit olmaksızın öykü ve mektup gibi içeriklerle hem kuru akademik dil ve atmosferden uzaklaşabiliyor hem de psikolojinin sanat ve estetikle bağına dair arayışlara kanal açıyoruz.

…mutfak ekibimiz ve kısa bir Onto tarihçesi

(Bu bölüm eser miktarda sululuk içermektedir.)

Onto Dergisi kolektif bir iş. Bu kolektif iş 2013 Ekiminde müzmin bir huzursuz olan Mehmet Karasu’nun ondan biraz daha huzursuz Erdem Ömüriş’i dürtmesiyle başlıyor. Tam burada bir köken mitosuna ihtiyaç duyuyoruz: Mehmet’in bir metro yolculuğunda ‘ontos’ sözcüğü ile cebelleşmeye başlaması ve akabinde Erdem’in Kıbrıs Şehitleri Caddesi’ndeki (bir zamanlar) çok amaçlı ofisinin kapısını çalması sözü edilen rivayetler arasında.

“Değerli Okurlar,

İnsanın, kendi ömrünün önemli bir kısmını kendi ontolojik yapısını fark etmek, fark ettirmek ve doğrulatmak için geçirdiğini varsayarsak, bir şeyler üretebilir ve ürettikleri üzerinden diğeriyle ilişki kurma ve dolayısıyla kendi varlığını fark etme ihtiyacına sahip olduğunu söyleyebiliriz. İşbu dergi girişimi böylesi bir çabanın ürünüdür.

Bu toprakların çocuklarına, bizlere, faydalı olması dileğiyle.”

Mehmet birinci sayının kısa sunuş yazısında böyle diyor. Ara bir not: Daha sonra Sercan’ın sunuşta ‘işbu’ sözcük tercihiyle hoyratça dalga geçeceğini bilseydi, zannediyoruz bu sözcüğü kullanmaktan imtina ederdi(!) Evet evet kesin ederdi, zira Sercan’ın eline düşenin vay hâline!

2014 yılının bitiminde ekibe Sercan Karlıdağ ve Remziye Yeşilyaprak dâhil oluyor, birkaç sayı sonra ise Veysel Bişgin. Ekibin büyümeye başlaması ve ilerleyen sayılar ile organizasyonel açıdan yenilikler, en baştaki ‘varoluşçu psikoloji’ tandanslı iklime karşın genişleyen perspektif, dergi formatı ve internet sayfası açısından tasarım konusunda güncellemeler peşi sıra geliyor. (Elbette, bu, nokta konmuş bir süreç değil!) 2016 yılının bitiminde Betül Kanık ve Selen Önal dergi ekibine katılıyorlar. Ve, ilk tematik sayımız “Barış Psikolojisi” 2017 yılının sonlarında yayımlanıyor. 

İlk sayıdan itibaren Onto Dergisi’nde sabit köşeler olarak yer alan Online Araştırma ve V for Venus bölümlerinin yanına, ekibe Çağlar Solak, Hâkî Turan ve Ceylan Hasanoğlu’nun girmesiyle Küçürek Foto-Öykü, Flankes ve Pantoporos Aporos bölümleri ekleniyor. 2019 yılında ekibe Beril Sercem Şengül’ün dâhil olmasıyla ekibimiz şu anki hâlini alıyor. ONTO mutfağında sayılar özelinde rol dağılımı ve iş bölüşümleri farklılaşabiliyor. 

Yukarıda geçen isimler olarak ekibimizin şu anda tamamının “Ege Üniversitesi Psikoloji Bölümü” mezunu olmasını bir tesadüf saymamalı. Bu anlamda Edebiyat Fakültesi’nin üçüncü kat koridorunu hayli adımlamış, yuvası Ege Psikoloji olan kimseler olduğumuzu not düşmeliyiz. Ve fakat, bu, ekibe dâhil olmada aranan bir şart olarak okunmamalı. Hâlihazırda ekip üyeleri İzmir, Manisa, İstanbul, Ankara, Van, Mardin ve Bursa illerinde ikamet ediyor.

…biriken kolektif deneyim ve süregelen hedefler

Onto ekibi üyeleri olarak profesyonel anlamda dergicilik mesleği ile iştigal eden kimseler değiliz. Dergi ‘mutfak’ ve sayı hazırlık süreçlerinde gönüllülükler ile biçimlenmiş kolektif bir deneyim söz konusu. Bu deneyim için ‘alaylı’ nitelemesini kullanmak yanlış olmayacak. Keşfederek, danışarak ve deneyerek, yani yapa yapa öğrendiğimiz ve öğrenmeye devam ettiğimiz bir süreç, yayıncılık. (Sercan bu noktada “ciddi işler yaptığımız bir oyun bahçesi” nitelemesine sıkça başvuruyor. Çünkü ekip olarak keyif almak ve nitelikli işler çıkarmak kendi içimizde süregelen bir hedef.) Onto’da nitelikli bir yayıncılık hevesiyle psikoloji alanında ve kıyısında kurmaca ve görsel üretimlerde bulunmak isteyen yazarlara alan açmak temel hedefimiz. Bu hedef ile psikoloji disiplinine ilgi duyan herkese hitap eden sayılar ortaya koymaya gayret sarf ediyoruz. Onto’da (sponsorlukla veya içerik gönderim ücretleri yoluyla) maddi kazanç sağladığımız, gelir elde ettiğimiz bir süreç söz konusu değil.

Onto’yu tanıtım konusu uzar gider, o yüzden şimdilik burada sonlandıralım. Eğer bu tanıtım yazısında okuduklarınız ve özelde dergimizin hedefleri size de yakın geliyorsa ve dergi ekibinde rol almak isterseniz ilgi, motivasyon ve deneyimlerinizi içeren bir e-postayla bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Son güncelleme tarihi:
AĞUSTOS 2021